کوثر ولايت

آداب نماز پیامبر (ص( :

درکتاب “مکارم الاخلاق” روایت شده که رسول خدا (ص) فرمود: نورچشم من درنماز وروزه قرار داده شده است یعنی آن دو را ازهرچیز دوست تردارم. درکتاب “امالی شیخ طوسی” از رسول خدا (ص) روایت شده که فرمود: ای اباذرخدای عزوجل روشنی چشم مرا درنماز قرار داده وآن را محبوب من گردانیده، همچنانکه طعام را برگرسنه وآب را برتشنه محبوب ساخته است سپس فرمود: آدم گرسنه با خوردن غذا وتشنه با نوشیدن آب سیرمیشود اما من با خواندن نماز سیر نمی‌شوم.

1- نمازهای مستحبی پیامبر(ص) : پیامبر(ص) دو برابرنمازهای واجب ، نمازمستحبیبه جا می‌آورد، ایشان هنگام اذان ظهرهشت رکعت نافله، چهار رکعت نماز ظهر وسپس هشت رکعت نافله وچهار رکعت نماز عصر، سه رکعت مغرب وسپس چهار رکعت نافله وچهار رکعت عشا و دو رکعت شفع ، سپس هشت رکعت نماز شب وسه رکعت وتر(۲رکعت شفع ویک رکعت وتر) و دو رکعت نافله صبح و دو رکعت نماز صبح به جای می ‌آورد.

2- نماز جماعت پیامبر (ص) : درتنبیه الخواطرآمده است که لقمان میگوید: پیامبر(ص) صفوف ما را منظم میکرد که گویا مانند چوب‌های تیرهیچ گونه کجی نداشت وگاهی کهمی‌دید ما غفلت داریم تذکرمی‌داد ولذا روزی هنگام تکبیره الاحرام متوجه مردی شدکهسینه‌اش جلوترازدیگران است فرمود: بندگان خدا، صفوف خود را منظم کنید وگرنه بیندلهایتان اختلاف وتفرقه خواهد افتاد. پیامبر(ص) درنماز دست به شانه‌های ما می‌گذاشت ومیفرمود منظم وصاف بایستید وگرنه دل‌هایتان دچارتفرقه خواهد شد.

آداب قرائت قرآن پیامبر (ص( :

شیخ ابوالفتوح رازی در “تفسیر” خود نقل کرده که رسول خدا (ص) نمی‌خوابید تا “مسبحات” راتلاوت کند ومی فرمود: دراین سوره‌ها آیه‌ای است که ازهزارآیه برتراست، گفتند: چه سوره‌هایی است، فرمود: سوره حدید، حشر، صف، جمعه وتغابن. درکتاب “مجمع البیان” روایت شده که حضرت علی (ع) فرمود: رسول خدا (ص) سوره “سبحاسم ربک الاعلی” را دوست داشت وفرمود: اول کسی که گفت “سبحان ربی الاعلی” همانامیکائیل بود.  

درمجمع البیان آمده است: پیامبر (ص) وقتی که سوره اعلی را می‌خواند می‌فرمود : "سبحان ربی الا علی”

آداب دعا کردن پیامبر (ص( :

دعای پیامبر (ص) هنگام برخاستن : هنگامی که پیامبر (ص) ازجایی برمی‌خاستمیفرمود: “سبحانک اللهم وبحمدک اشهد ان لااله الا انت استغفرک و اتوب الیک” یعنی منزه هستی ای خداوندکه به ستایش تومشغولم گواهی می‌دهم که جز تو خدایی نیست و ازتوآمرزش میخواهم وبه سوی تو توبه مینمایم.

دعای پیامبر (ص) هنگام نگاه کردن در آئینه :پیامبر (ص) وقتی که در آئینه نگاه می‌کرد می‌فرمود: “الحمدلله‌الذی اکمل خلقی و احسن صورتی و زان منی ماسان من غیری وهدانی للاسلام و من علی بالنبوه” به این معنا که ستایش خداوندی را که آفرینش من را کامل و صورت من را زیبا قرار داد و مقابل عیب دیگران مرا زینت بخشید، به اسلامهدایتم کرد و با نبوت، نعمت بزرگی به من عطا کرد.

شمائل پیامبراکرم (ص) :

پیامبر اکرم (ص) در دنیا و ناملایمات آن هرگز به خشم نمی‌آمد و چون حقی پایمالمی‌شد از شدت خشم کسی او را نمی‌شناخت و از هیچ چیز پروا نداشت تا آنکه حق را یاری کند.

امام حسین (ع) در خصوص برخی ویژگی‌های آن حضرت می‌فرماید : از پدرم از وضع داخلی رسول خدا (ص) سئوال کردم، پس فرمود:"به منزل رفتنش به اختیار خود بود و چون به منزل تشریف می‌برد اوقات خویش رابه سه بخش تقسیم می‌کرد:  قسمتی را برای عبادت خدا و بخشی برای اهل بیت خود و جزئی را به خود اختصاص می‌داد. آن بخشی را که مربوط به خودش بود، به صادر کردن دستورهای لازم به خواص اصحاب و رسیدگی به کارهای عمومی مردم صرف می‌کرد.” در جای دیگر امام حسین (ع) می‌فرماید: از پدرم امیرالمومنین (ع) از سیره رسول خدا (ص) در خارج از منزل پرسیدم، فرمود: رسول خدا(ص) زبان خود را از غیرسخنان مورد لزوم باز می‌داشت و با مردم انس می‌گرفت و آنان را از خود دور نمی‌کرد، بزرگ هر قومی را گرامی می‌داشت و او را بر قومش حاکم می کرد.

باز هم از امام حسین (ع) نقل است که فرمود: به طور دایم خوشرو و خوشخوی و نرمخوی بود، خشن و درشتخو و فحاش و عیبجو نبود و کسی را زیاد مدح نمی کرد و از چیزی که به آن رغبت ومیل نداشت غفلت می‌ورزید به طوری که مردم از او نه مایوس و نه نا امید می‌شدند.  هرگز کسی را سرزنش نمی‌کرد و از او عیب نمی‌گرفت و لغزش و عیبهای مردم را جستجو نمی‌کرد و سخن نمی‌گفت مگر در جایی که امید ثواب در آن داشت.

امام محمد غزالی در کتاب “احیاء‌العلوم” خود پیرامون برخی از آداب و سنن پیامبر اکرم (ص) می‌گوید: رسول خدا (ص) گفتارش از همه فصیح تر و شیرین تر بود، سخنانش همه کوتاه و جامع و خالی از فضول و وافی به تمام مقصود بود و کلمات گفتارش به یکدیگر پیوستگی داشت.

رسول خدا (ص) در خصوص خصوصیات فردی خود در جایی می‌فرماید: بدانید که هر عبادتی در ابتدا شدت و افراطی دارد بعد این حالت به فترت و سستی برمی گردد، پس کسی که شدت عبادتش بر طبق سنت من بشود راه را پیدا کرده و هر کس مخالف سنت شد گمراه گشته و عمل او تباه خواهد بود، مردم بدانید من نماز می‌خوانم، می‌خوابم، روزه می‌گیرم، افطار می‌کنم، می‌خندم و گاهی می‌گریم پس هر کس از راه روشن سنت من اعراض کند از من نیست.

آداب معاشرت پیامبر اعظم (ص) :

در این باب نیز روایات بسیاری نقل شده که هر یک بیانگر خلق و خوی و آداب معاشرتنیکوی پیامبر اکرم (ص) است که می‌تواند راهنمای مناسبی برای پیروان آن حضرت باشد.

دیلمی در کتاب “ارشاد القلوب” روایت کرده که: آن حضرت اگر به خوردن چیزی دعوتمی‌شد آن را کوچک نمی‌شمرد هر چند خرمایی پوسیده باشد، مخارج زندگی ایشان سبک ودارای طبع بزرگ وخوش معاشرت و خوشرو بود، بدون اینکه بخندد همیشه تبسمی بر لب داشت، بدون اینکه چهره‌اش درهم کشیده باشد اندوهگین به نظر می‌رسید، بدون اینکه از خود ذلتی نشان دهد همواره متواضع بود، بدون اینکه اسراف بورزد سخی بود، دل نازک و به همه مسلمانان مهربان بود و هرگز دست طمع به سوی چیزی دراز نکرد. تواضع و فروتنی از خصوصیات بارز آن حضرت بود تا آنجا که ایشان در جایی می فرماید : از چند چیز تا هنگام مرگ دست برنمی‌دارم، روی زمین با بردگان غذاخوردن، لباس پشمینه پوشیدن و به کودکان سلام کردن، تا اینکه بعد از من سنت شود.

در کتاب “اخلاق” از ابوالقاسم کوفی نقل شده که گفت: رسول خدا (ص) برای خود ازکسی انتقام نگرفت، بلکه از آنان که آزارش می‌دادن می‌گذشت و آنان را عفو می‌کرد .

پیامبر (ص) نیز در روایات مختلف به رفتار و آداب معاشرت خود اشاره کرده است،چنانکه درکتاب “کافی"از امام صادق (ع)  در حدیثی از پیامبر (ص) روایت شده که فرمود : پروردگارم به من فرمان داد که مسلمانان فقیر را دوست بدارم.  همچنین در حدیثی از رسول خدا (ص) نقل شده که فرمود : جبرئیل از جانب پروردگارم بر من نازل شده و گفت : ای محمد بر توباد که حسن خلق را بر خود ملازم‌سازی ، زیرا کهبدخلقی خیر دنیا و آخرت را از بین می‌برد، سپس آن حضرت فرمود: آگاه باشید کهشبیه‌ترین شما به من کسانی هستند که اخلاقشان از همه نیکوتر باشد.

خداوند بزرگ نیز در قرآن کریم هنگامی که می‌خواهد پیامبر اسلام را به انسان‌هامعرفی کند بزرگترین مدالی را که به برگزیده‌اش می‌دهد ستایش خلق نیکوی اوست به طوری که خطاب به آن حضرت می‌فرماید"انک لعلی خلق عظیم” به راستی که‌ای پیامبر تو به نیکو خلقی آراسته‌ای.

آداب سفر کردن رسول خدا (ص( :

شیخ صدوق در"فقیه” از امام باقر (ع) روایت کرده که فرمود: رسول خدا(ص) روزپنجشنبه مسافرت می‌کرد. در کتاب “من لا یحضره الفقیه” روایت شده که رسول خدا (ص) با مومنانی که می‌خواستند به مسافرت روند، تودیع می‌کرد و می‌فرمود: خداوند تقوا را توشه شما قرار دهد و هر خیری را به سوی شما پیش آورد و حاجات شما را برآورد و دین و دنیای شما را نگهدارد و شما را به سوی من سالم برگرداند.

قطب راوندی در"لب الالباب” روایت کرده که رسول خدا (ص) از منزلی به منزل دیگر کوچ نمی‌کرد، مگر آنکه در آن دو رکعت نماز می‌خواند و می‌فرمود: تا برایم به نماز خواندن گواهی دهد.

همچنین از امام صادق (ع) روایت شده که فرمود : رسول خدا (ص) در سفر چون ازبلندیها سرازیر می‌شد، می‌گفت: “سبحان الله” و چون بر بلندیها بالا می رفت ، می‌گفت : “الله اکبر“.

در کافی از ابی‌الحسن (ع) روایت شده که فرمود: رسول خدا (ص) صبحگاهان از “منی“ که حرکت می‌فرمود، از راه “ضب” می‌آمد و هنگام برگشتن از راه میان “معشر و عرفه“ برمی‌گشت و به طور کلی آن حضرت از راهی که می‌رفت، در مراجعت از راه دیگری برمی‌گشت.

آداب لباس پوشیدن پیامبر اکرم (ص( :

غزالی در"احیاء‌العلوم” در خصوص نحوه لباس پوشیدن رسول خدا(ص) می‌گوید: آنحضرت لباس سبز را دوست داشت ، قبائی داشت از سندس که چون بر تن می‌کرد، رنگ سبز آن با سفیدی رنگ آن حضرت نمایی جذاب و زیبا داشت. اغلب لباسهایش سفید بود و می‌فرمود: زنده‌های خود را سفید بپوشانید و مردگان خود را در آن کفن کنید.

لباسی که روی همه لباسها می‌پوشید با زعفران رنگ شده بود و بسا با همان یک لباس با مردم نماز جماعت می‌خواند. چون لباس نو می‌پوشید، لباسهای کهنه خود را به فقیر می‌داد و می‌فرمود: هر مسلمانی که برای رضای خدا، لباسهای کهنه خود را به یک مسلمان بپوشاند ، مادامی که آن لباس به تن فقیر است در ضمانت و نگهداری و خیر خداوند خواهد بود، خواه‌دهنده لباس زنده باشد یا در قید حیات نباشد.

شیخ صدوق در کتاب “خصال” از امام صادق (ع) روایت کرده که فرمود: رسول خدا (ص) ازپوشیدن چیزی که به رنگ سیاه باشد کراهت داشت مگر در سه چیز: عمامه ، کفش و عبا.

آداب نظافت و زینت پیامبر (ص( :

نظافت و زینت از جمله مواردی بود که پیامبر (ص) برای آن اهمیت و ارزش بسیاریقائل بود و همواره به دیگران نیز توصیه می‌کرد تا خود را پاک و پاکیزه نگه دارند. حضرت محمد (ص) عطر را بسیار دوست داشت و اگر عطری به ایشان تعارف می‌شد خود را با آن معطر می‌ساخت. در “ذخیره‌العباد” نقل است که محبوبترین عطرها پیش آن حضرت مشک بود.  در “کافی” از امام صادق (ع) روایت شده که فرمود: رسول خدا (ص) بیش از آن مقداری که برای خوراک خرج می‌کرد، به عطر پول می‌داد.

درکتاب “مکارم” روایت شده که رسول خدا (ص) به حضرت علی (ع) فرمود: یاعلی برتوباد که هر جمعه خود را خوشبوکنی زیرا که آن ازسنت من است وتا زمانیکه بوی آن ازتواستشمام شود برایت حسنه مینویسند.  درکتاب “عروس” تالیف جعفر بن احمد، از رسول خدا (ص) روایت شده که فرمود: دوستم جبرئیل به من گفت: یک روز درمیان خود را معطرساز و روزهای جمعه حتما این کارترک نشود.

آداب فراش حضرت محمد (ص( :

طبرسی در “مکارم” گوید: زیرانداز رسول خدا (ص) یک عبا و متکایش از پوست وبار آناز لیف خرما بود، شبی همان فراش را دو طاقه زیر آن حضرت انداختند صبح بیدار شدوفرمود: این فراش مرا از نماز (شب) باز داشت از آن پس دستور داد تا زیر اندازش رایک لایه و یکتا برایش پهن کنند و تشک دیگری نیز از پوست داشت که بار آن از لیف خرما بود و یک عبای دیگر داشت که به هر جا نقل مکان می‌فرمود آن را برایش دو طاقه فرش می‌کردند.  در مکارم همچنین نقل است که آن حضرت (ص) گاهی از اوقات روی حصیر می خوابید و جز همان حصیر چیز دیگری زیر انداز نداشت.  

در"خصال” از امام صادق (ع) از آباء گرامی‌اش از علی (ع) در حدیث اربعماه روایت شده که فرمود: بیداری آخر شب باعث تندرستی و خوشنودی پروردگار و در معرض رحمت حق قرار گرفتن است ، علاوه بر این که تمسک به شیوه پیغمبران است.

در “کافی” از محمدبن مروان روایت شده که: امام صادق (ع) فرمود: آیا به شما خبربدهم هنگامی که رسول خدا (ص) به بستر خواب می‌رفت چه می‌گفت؟ من عرض کردم: بلی بفرمایید. امام صادق (ع) فرمود: آن حضرت “آیه الکرسی” را می‌خواند سپس می‌گفت: “به نام خدا، ایمان به خدا دارم و از طاغوت بیزارم، بارالها در خواب و بیداری مرا حفظ فرما.”  سید بن طاووس در “فلاح السائل” از امام هادی (ع) روایت می‌کند که آن حضرت فرمود: ما اهل بیت موقع خوابیدن چند چیز را رعایت می‌کنیم ، طهارت داشتن، صورت بر کف دست راست نهادن،  ۳۴ مرتبه الله اکبر،  ۳۳ مرتبه سبحان‌الله، ۳۳ مرتبه الحمدالله و آیه “شهدان لا اله الا هو” را تا آخر خواندن ، پس هر کس به آنها عمل کند بهره خود را از شب گرفته است.  در کتاب “التهذیب” از حضرت صادق (ع) روایت شده که فرمود: بر شما باد که نماز شب را ترک نکنید زیرا که سنت پیغمبران است.

عید ولایت و امامت را که به شکرانه ی تکمیل دین و تتمیم نعمت همگان با عرشیان و فرشیان است ، محضر شما  و همه ی شیعیان تبریک و تهنیت عرض می نمایم.

مقام معظم رهبری، حضرت آیت اللّه خامنه ای درباره عید غدیر فرموده اند:

روز عید غدیر که به نام عید ولایت نامیده می‌شود،… روزی است که مفهوم ولایت اسلامی، به وسیله پیامبر اکرم یک مصداق روشن و عینی پیدا کرد.